Adrien de Gerlache

Adrien de Gerlache - geboren in 1866 - was de oudste van drie kinderen en afkomstig van een officierengeslacht.

De Gerlache droomde al snel van een zeemanscarrière, wat zeer tegen de zin van zijn vader was. Een opleiding tot zeeman werd immers als minderwaardig beschouwd voor een officierszoon.

Adrien liep school in het Oger-Laurent Instituut van 1872 tot 1881, en toen al was zijn passie het in elkaar knutselen van schepen. Samen met zijn broer en zus bouwde hij kleine scheepjes, waarbij hij als 'werfleider' de leiding in nam.

Na zijn middelbare studies laat de Gerlache opnieuw horen dat hij een mariene opleiding wil volgen, maar hij stuit opnieuw op verzet van zijn vader. Hij kiest dan voor een opleiding in toegepaste wetenschappen, aan de Vrije Universiteit Brussel. Maar ondertussen geeft hij zijn droom niet op: tijdens zijn vakantie in 1883 en 1884 vaart hij mee met een stoomboot. Na het ontvangen van zijn getuigschrift in 1885 beslist hij om toe te treden tot de Marine, en volgt vanaf 1885 les aan de Zeevaartschool in Oostende, waar hij na drie jaar het brevet van tweede luitenant op de grote vaart behaalde. In 1892 behaalde hij dan zijn diploma 'eerste luitenant op de grote vaart'.

In 1893 kreeg hij het idee om een expeditie op te richten. Het volgende jaar gebruikt hij om zijn plannen en uitwerking in orde te krijgen. In september 1894 maakt hij zijn plannen bekend aan het Koninklijk Aardrijkskundig Genootschap van België.

Om deze expeditie tot een goed einde te brengen, moest de Gerlache ofwel een boot huren, laten maken of kopen, en deze laten ombouwen tot een geschikt onderzoeksschip, die het pakijs zou kunnen trotseren. In maart 1895 ging Adrien samen met Emile Danco, één van zijn goede vrienden, naar Sandefjord (Noorwegen) om een boot voor hun expeditie uit te zoeken, waarbij hun oog viel op de 'Patria'. Dit schip was in eerste instantie echter niet te koop. Het was pas in juni 1896 dat de Gerlache de kans kreeg op de Patria te kopen, en hij herdoopte dit schip tot 'Belgica'. De Belgica werd vanuit Sandefjord overgevaren naar Antwerpen, om vandaar uit op expeditie naar de Zuidpool te vertrekken.

Na het beroemde Belgica-avontuur, blijft het bij de Gerlache 'kriebelen' om op ontdekkingsreis te gaan. In 1902 vertrok hij samen met Charcot op expeditie naar de Zuidpool. Deze expeditie liep echter niet van een leien dakje: Adrien en Charcot hebben meningsverschillen en hij krijgt ook heimwee naar een vrouw. Dit alles zorgt ervoor dat Adrien meevaart tot in Brazilië, en hij vandaar uit opnieuw richting België vertrekt.

In 1904 trad Adrien de Gerlache in het huwelijk met de Franse Suzanne Poulet die hem een zoon en een dochter schonk: Philippe en Marie-Louise.

In 1905 was het opnieuw zover: de hertog Philippe d'Orléans (Duc d'Orléans) nam contact op met de Gerlache en vroeg hem om - met de Belgica als ideaal vaartuig - mee te gaan op ijsberenjacht. Maar Adrien wou meer dan enkel maar op ijsberen jagen. Hij wist de hertog ervan te overtuigen om de geplande expeditie ook een wetenschappelijk karakter te geven. Ze vertrokken tenslotte in juni 1905, en kwamen veilig terug in september van datzelfde jaar. De hertog was echter zo onder de indruk van de Belgica dat hij besloot om het schip te kopen. Dit gaf Adrien de Gerlache de gelegenheid om nog meerdere malen op zee te gaan. Zo voeren ze onder andere naar de Kaspische zee (1907) en Groenland (1909). Tijdens beide tochten werd wetenschappelijk onderzoek afgewisseld met ijsberenjacht.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog woonde de Gerlache zowel in Noorwegen als in Zweden. Na de oorlog werd hij technisch adviseur van de regering en werkte hij een opleiding uit voor marineofficieren. In 1926 tenslotte werd hij benoemd tot inspecteur-generaal van de marine, en twee jaar later tot directeur-generaal.

In december 1934 slaat het noodlot toe, en sterft de Gerlache aan de gevolgen van Paratyfus.

Adrien De Gerlache werd begraven te Brussel.


Plaatsen naar Adrien de Gerlache vernoemd:

  • Gerlachestraat (Hasselt)
  • Adrien de Gerlachestraat (Edegem) 
  • Gerlachestraat (Antarctica, zee-engte)

In Hasselt is ook een standbeeld van Adrien de Gerlache terug te vinden.
Begin 2008 wordt zijn standbeeld ook geplaatst in Ushuaia (Argentinië). Ushuaia wordt namelijk gezien als de 'poort naar Antarctica', waarbij men ook door de Gerlachestraat moet varen om de Zuidpool te bereiken. Men vind een standbeeld van de Gerlache terug in Hasselt, waar je ook de Gerlachestraat tegenkomt.